افترا و توهین

انسان با توجه به اراده و اختیاری که دارد موجودی آزاد است. این آزادی رفتار و عمل طی گذشت سال های زندگی رشد و نمو می یابد و حیطه ی اختیار انسان را گسترش می دهد .

آزادی افراد در جوامع انسانی مورد احترام هم نوعان ، حاکم و قانون گذار ها هم قرار گرفته است لکن بدین معنی نیست که از انسان هر عملی یا هر رفتاری سرزند .

آزادی انسان تا جایی مورد احترام است که وارد محدوده ی حقوق شخص یا اشخاص ( حقیقی . حقوقی ) دیگر نشود .

توهین و افترا از دسته اعمالی هستند که توسط قانون گذار جرم شناخته شده و برای مجرم این جرم در قانون ، مجازاتی نیز تبیین گردیده است.

در ادامه به تعریف ، طرح مواد قانونی و بیان میزان مجازات و نحوه اجرای آن می پردازیم.

 

جرم توهین

توهین در لغت از ریشه وهن و به معنای خفیف و خوار کردن می باشد.

توهین در اصطلاح حقوقی به رفتاری اطلاق داده می شود که فرد را کوچک شمرده و شخصیت آن را زیر سوال ببرد.

توهین میتواند صریح یا ضمنی باشد منظور از توهین صریح بدین شکل است که فرد مقابل شما بایستد و شما را احمق خطاب کند و اما توهین ضمنی به صورتی است که فرد ضمن پیامی که به شما ارسال می کند من باب طرح موضوعی شما را احمق خطاب کند.

 

با عنایت به مقام و شخصیت قربانی جرم توهین و مجازات آن را به سه دسته تقسیم می کنیم

1- توهین ساده : اهانتی که به افراد عادی صورت می گیرد و دارای وصف مجرمانه است و مستند به اصل قانونی بودن جرم و مجازات ؛ طبق ماده 608 میزان مجازات مشخصی برای آن در نظر گرفته اند . مجازات مد نظر جزای نقدی درجه 6 است که مستند به ماده 19 قانون مجازات اسلامی مصوب( 1399) 20000000 ریال تا 80000000 میلیون ریال می باشد .

 

ماده ۶۰۸ قانون مجازات اسلامی ( اصلاحی 1399)

توهین به افراد از قبیل فحاشی و استعمال الفاظ رکیک، چنانچه موجب حد قذف ( در ادامه توضیح خواهیم داد ) نباشد، به مجازات جزای نقدی درجه شش خواهد بود .

 

قبل از اصلاح این ماده مجازات مد نظر شلاق تا (۷۴) ضربه و یا پنجاه هزار‌ تا یک میلیون ریال جزای نقدی خواهد بود.

 

2- توهین مشدد : گاهی اوقات توهین به فرد عادی صورت نمی گیرد بلکه فرد مورد توهین دارای شخصیت و موقعیت خاص سیاسی ، مذهبی یا اجتماعی می باشد .

در این حالت مجازات چنین فردی طبق ماده 609 قانون مجازات اسلامی مصوب 1399 ؛ یک ماه و نیم تا سه ماه حبس یا تا 74 ضربه شلاق و یا 50000 تا 1000000 ریال جزای نقدی محکوم می شود .

 

ماده 609 قانون مجازات اسلامی ( اصلاحی 1399)

هر کس با توجه به سمت، یکی از روسای سه قوه یا معاونان رئیس جمهوری یا وزرا یا یکی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی یا‌ نمایندگان مجلس خبرگان یا اعضای شورای نگهبان یا قضات یا اعضای دیوان محاسبات یا کارکنان وزارتخانه‌ها و موسسات و شرکتهای دولتی و شهرداری‌ها در حال انجام وظیفه یا به سبب آن توهین نماید به یک ماه و نیم تا سه ماه حبس و یا تا (۷۴) ضربه شلاق و یا پنجاه هزار تا یک میلیون ریال جزای نقدی محکوم می‌شود.

قبل از اصلاح این ماده مجازات مد نظر سه تا شش ماه حبس و یا تا (۷۴) ضربه شلاق و یا پنجاه هزار تا یک میلیون ریال جزای نقدی بود.

 

3 – توهین مستوجب حد : مجازات این نوع توهین از نوع حد است .

قذف یکی از بارز ترین انواع آن است ؛

تعریف قذف طبق ماده 245 قانون مجازات اسلامی نسبت دادن زنا یا لواط به شخص دیگر است هر چند آن شخص مرده باشد.

ماده ۲۴۵ قانون مجازات اسلامی

قذف عبارت است از نسبت دادن زنا یا لواط به شخص دیگر هرچند مرده باشد.

 

مجازات حد آن طبق ماده 250 قانون مجازات اسلامی هشتاد ضربه شلاق می باشد.

ماده ۲۵۰ قانون مجازات اسلامی

حد قذف، هشتاد ضربه شلاق است.

عناصر تشکیل دهنده جرم توهین:

الف) عنصر قانونی جرم توهین: عنصر قانونی جرم توهین در قوانین جاری عبارت است از مواد ۵۱۳ ، ۵۱۴ ، ۶۰۸ ، ۶۰۹ ،۶۱۹ قانون مجازات اسلامی  و ماده ۲۶ قانون مطبوعات ، هم چنین مواد ۴۸ و ۴۹ قانون جرایم نیروهای مسلح.

 

ب) عنصر مادی جرم توهین : رکن مادی جرایم توهین به صورت مشترک در تمام آنها( هر سه نوع ) شامل رفتار مرتکب به شرط مشخص بودن طرف و موهن بودن رفتار توهین آمیز و مطلق بودن آن است.

 

ب) عنصرروانی جرم توهین: جرم توهین و فحاشی از جمله جرایم عمدی است که نیازمند به علم و آگاهی مرتکب به وهن آور بودن رفتاریا گفتار یا نوشتاری است بدین صورت که مجرم باید بداند که عمل یا رفتار یا گفتار وی از نظر حاکم یا قنون گذار جرم تلقی شده که به حیثیت و شرافت طرف مقابل لطمه وارد می سازد به طورکلی سوء نیت در جرم توهین و فحاشی مفروض می باشد و احتیاج به اثبات ندارد و اثبات خلاف آن به عهده متهم می باشد در توهین مشدد شخص مرتکب علاوه بر داشتن قصد اهانت باید شخصیت طرف توهین را بشناسد و از سمت و مقام او آگاهی داشته باشد و گرنه عمل او توهین ساده است به طور مثال فرد در خیابان به فرد دیگر توهین کند و بعد متوجه شود که او قاضی دادگستری است در این حالت متهم طبق مجازات مد نظر برای توهین ساده مجازات می شود .

 

جرم افترا

ماده ۶۹۸ قانون مجازات اسلامی

هر کس به قصد اضرار به غیر یا تشویش اذهان عمومی یا مقامات رسمی به وسیله نامه یا شکواییه یا مراسلات یا عرایض یا گزارش یا‌توزیع هر گونه اوراق چاپی یا خطی با امضاء یا بدون امضاء اکاذیبی را اظهار نماید یا با همان مقاصد اعمالی را برخلاف حقیقت راساً یا به عنوان نقل‌قول به شخص حقیقی یا حقوقی یا مقامات رسمی تصریحاً یا تلویحاً نسبت دهد اعم از اینکه از طریق مزبور به نحوی از انحاء ضرر مادی یا معنوی به‌غیر وارد شود یا نه علاوه بر اعاده حیثیت در صورت امکان، باید به حبس از دو ماه تا دو سال و یا شلاق تا (۷۴) ضربه محکوم شود.

افترا در لغت به معنی دروغ بستن و در اصطلاح قانونی افترا به این معناست که شخصی به نفر دیگر نسبتی را بدهد که ضمن توهین آمیز بودن، واقعیت نداشته باشد.

نکته مورد توجه این است که اگر افترا به صورت شفاهی انجام شود  فرد شاکی باید آن را ثابت کند و در صورت ضرر برای مطالبه آن باید مدارک محکمه پسند ارائه دهد . اما اگر افترا به صورت کتبی و به شکل های مختلف به طور مثال ارسال پیام ، نامه یا نشر افترا در روزنامه ها و یا به شکل آگهی باشد اثبات آسیب و ضرر متوجهه آسان تر خواهد بود.

 

حال شرایط ایجاد این جرم را بررسی می کنیم :

برای رخ دادن این جرم باید افترا نسبت داده شده به شاکی جرم باشد به بیان ساده تر می توان گفت باید آن چیزی که نسبت داده شده جرم باشد به طور مثال نسبت دادن جرم سرقت به فرد ؛ در مقابل اگر نسبت داده شده جرم نباشد افترا شکل نگرفته به طور مثال به یک فرد بگوییم که تو در نیمه شب به بیرون از خانه رفت و آمد داشته ای ، صرف رفت و آمد در نیمه شب جرم نیست پس افترا صورت نگرفته است ؛ به علاوه اینکه انتساب عمل مجرمانه به شاکی به صراحت و روشنی انجام شده باشد.

حال با حصول تمامی شرایط ذکر شده اگر کسی که افترا زده نتواند جرم شاکی را ثابت کند افترا باز هم صورت گرفته اما اگر شخص بتواند ثابت کند که به طور مثال شاکی دزد است خود او از مجازات مجرم مرتکب افترا تبرعه می شود در واقع جرمی در قالب افترا صورت نگرفته است و به جرم شاکی در دادگاه صالح رسیدگی می شود.

مجازات جرم افترا طبق ماده 698 قانون مجازات اسلامی اصلاحی 1399 :

حبس از یک ماه تا یک سال.

شلاق تا 74 ضربه می باشد.

امیدواریم مطالبی که خدمت شما بازدیدکنندگان محترم ارائه شد مفید واقع شده باشد.

در صورت نیاز به وکیل متخصص در رابطه با پرونده خود می توانید با بهترین وکیل دادگستری تماس بگیرید.

موسسه حقوقی صلح آفرین پارس متشکل از مجرب ترین وکلا حال حاضر کشور و اساتید مطرح دانشگاه های کشور در کنار شما می باشند.
تلفن تماس:       09129366739