وکیل خوب دادگستری : یکی از عقودی که در قانون مدنی بیان شده است عقد کفالت می باشد .

عقد کفالت در واقع عقدی است در واقع یک نفر ضامن فرد دیگر می شود . در ماده 734 الی 751 قانون مدنی به بیان کفالت و شرایط آن پرداخته شده است .

کفالت عقدی است که به موجب آن احد طرفین در مقابل طرف دیگر احضار شخص ثالثی را تعهد می‌کند .

امروزه در بسیاری از پرونده ها مخصوصا در پرونده های کیفری محاکم یا دادسراها برای احضار متهم یا محکوم علیه جهت حضور در دادسرا یا محاکم دادگستری ، وی را ملزم به معرفی کفیل یا وثیقه گذار می نمایند.

آنچه در این بحث مدنظر می باشد عقد کفالت است به همین دلیل سعی شده است به تعریف عقد کفالت و وظایف کفیل و تعهدات کفیل و همچین بیان معنا لغوی کفالت بپردازیم.

لازم است خوانندگان محترم جهت بهره مندی از مشاوره حقوقی مطلوب و همچنین انتخاب وکیل پایه یک دادگستری جهت پیگیری و همچنین دفاع از پرونده های مرتبط با امر کفالت با وکلای پایه یک دادگستری و دکترین علم حقوق موسسه حقوقی صلح آفرین پارس تماس حاصل نمایند.

 

تعریف کفیل ، شخص ثالث ، طرف عقد کفالت:

در عقد کفالت متعهد را کفیل، شخص ثالث را مکفول و طرف دیگر را مکفول له می‌گویند .

در این مقاله به بررسی عقد کفالت و موارد بری شدن کفیل می پردازیم .

 

کفالت در لغت به چه معنی است؟

کفالت در لغت مشتق از «کفل» و به معنای به عهده گرفتن می‌باشد. در اصطلاح حقوقی نیز عقدی است که به موجب آن یکی از طرفین در مقابل دیگری احضار شخص ثالثی را تعهد می‌کند. به شخص متعهد کفیل و به متعهد‌له مکفول له‌ و به شخص ثالث مکفول گفته می‌شود.

 

برای دسترسی به قانون مدنی اینجا کلیک نمایید

 

تعریف عقد کفالت:

عقد کفالت یک عقد تبعی است، و فرق آن با ضمان در این است که در ضمان تعهد بر دین است ولی در کفالت، تعهد بر حضور مکفول است و در صورت تخلف او کفیل ملزم به پرداخت دین است.

به همین دلیل به کفالت عناوین دیگری مثل کفالت تن و کفالت نفس نیز گفته شده است.

کفالت به رضای کفیل و مکفول له‌ واقع می‌شود. اما در مورد این‌که آیا رضایت مکفول هم در عقد شرط است یا نه؟ اختلاف نظر وجود دارد.

اگر چه عقد کفالت در امور مدنی کمتر مورد استفاده قرار می‌گیرد ولی از نظر جزائی، کفالت یکی از قرارهای تأمینی موضوع ماده ۱۳۲ قانون آئین دادرسی کیفری می‌باشد که قاضی مکلف است برای دسترسی به متهم یکی از قرارهای ماده ۱۳۲ آن قانون را صادر کند. که یکی از آن قرارها قرار کفالت می‌باشد، که کفیل متعهد می‌شود که در زمان مقتضی متهم را حاضر کند، و الّا خود مسئول پرداخت وجه‌الکفاله خواهد بود.

در عقد کفالت، علم کفیل به تعهدات مکفول شرط نیست بلکه همین که بداند از چه کسی کفالت می‌کند برای عقد کفالت کافی می‌باشد.

در مورد مکفول نیز اهلیت شرط نیست و می‌توان از دیوانه نیز کفالت کرد.

 

وظایف کفیل

«کفیل باید مکفول را در زمان و مکانی که تعهد کرده است حاضر نماید و الّا باید از عهدۀ حقی که بر عهدۀ مکفول ثابت است برآید». (ماده ۷۴۰ قانون مدنی)
اگر کفیل در غیر از زمان و مکان مقرر، مکفول را حاضر نماید، ‌قبول آن بر مکفول‌له لازم نیست ولی اگر مکفول‌له‌ قبول کرد، کفیل برئ می‌شود.

مکفول‌له غیر از موارد توافق شده، نمی‌تواند کفیل را ملزم ‌کند. مثلاً بگوید: باید مکفول‌له را هر روز بیاوری؛ در حالی که در عقد کفالت چنین توافقی نکرده باشند.

در صورتی که کفیل، مکفول‌ را طبق قرارداد حاضر نماید ولی مکفول‌له از قبول آن امتناع کند: «کفیل می‌تواند با شهادت معتبر، احضار مکفول‌ و امتناع مکفول‌له را نزد حاکم ثابت نماید و یا این‌که مکفول را نزد حاکم احضار نماید، و تبرئه شود». (مفاد ماده ۷۴۷قانون مدنی)

مباشرت مکفول اگر شرط نباشد کفیل می‌تواند، به جای احضار مکفول، حقی را که بر عهدۀ مکفول است ادا نماید و خود از احضار مکفول برئ شود.
اگر کفالت به اذن مکفول باشد، کفیل می‌تواند به او مراجعه نماید و آن‌چه پرداخته، مطالبه کند.

موارد برائت کفیل

معرفی به موقع کفیل: چنان‌چه در زمان و مکان خاصی که قرار بوده مکفول را معرفی نماید.
حضور به موقع مکفول: اگر مکفول شخصاً حاضر شود کفیل نیز برئ می‌شود.
برائت ذمه مکفول: اگر ذمه مکفول که موجب کفالت شده به نحوی برئ ‌شود. کفیل نیز برئ می‌شود.
انصراف مکفول‌له از تعهد کفیل: ‌به هر دلیلی اگر مکفول له تعهد کفیل را نخواهد، کفیل برئ می‌شود.
انتقال حق مکفول‌له: اگر دین و طلب مکفول‌له به دیگری منتقل شود، مثلاً کسی دین مدیون را ضمانت کند، و در نتیجه دین منتقل شود، جائی برای کفالت باقی نمی‌ماند.
فوت مکفول: کفیل متعهد به حاضر کردن مکفول است و اگر بمیرد دیگر امکانی برای اجرای تعهد باقی نمی‌ماند. و چنان‌چه دین مکفول‌له بدون پرداخت بماند، کفیل مسئولیتی ندارد». (مفاد ماده ۷۴۶ قانون مدنی)

آیا کفالت مقید به زمان خاصی است یا خیر؟

از حیث زمانِ احضار، کفالت به سه دسته تقسیم می‌شود:

کفالت مطلق: در این نوع از عقد، کفیل متعهد می‌شود که هر زمانی که مکفو‌ل‌ٌ­له خواست، شخص ثالث را حاضر نماید. قرارهای کفالتی که دادگاه صادر می‌کند معمولا از این دست هستند.
کفالت مؤجل: به این ترتیب که در کفالت زمان مشخصی تعیین می‌شود و کفیل تعهد می‌کند که به عنوان مثال مکفول را در روز سی‌ام مهر ۹۶ نزد مکفول‌ٌ­له حاضر نماید.

کفالت موقت: این نوع از کفالت مانند کفالت اول است با این تفاوت که سقف زمانی دارد. به عنوان مثال کفیل متعهد می‌شود که به مدت یک ماه، از سی مهر ۹۶ تا سی آبان ۹۶، هر زمان که مکفول‌ٌ­له بخواهد، شخص ثالث را حاضر کند.

مکان احضار هم حائز اهمیت است. می‌توان در قرارداد تصریح کرد که کفیل باید شخص ثالث را در کجا حاضر نماید. اگر در قرارداد مشخص نشده باشد که مکان احضار کجاست، محل انعقاد قرارداد به‌عنوان مکان احضار در نظر گرفته می‌شود.

دقت کنید که احضار شخص ثالث ممکن است برای یک بار باشد: مثلا شخصی تعهد کرده است که ثالث را برای امضای سند در تاریخ مشخصی در دفترخانه حاضر نماید. ممکن هم هست که برای چند بار یا همه‌ی موارد مورد نیاز مکفول‌ٌ­له باشد: مثلا کفیل متعهد می‌شود که متهم را هرگاه و هرچند بار که دادگاه ضروری بداند، در دادگاه حاضر نماید.

 

قرار کفالت چیست؟

در تحقیقات مقدماتی در دادسرا ها و دادگاه ها هر گاه مجرمیت و یا بیگناهی فردی که در مظان اتهام است، احراز نشود تا حصول نتیجه، به منظور جلوگیری از فرار متهم و غیبت وی از شخص متهم تامینی اخذ می شود و یکی از این قرارها قرار کفالت است .

ماده 217 قانون آیین دادرسی کیفری تصریح می دارد: به منظور دسترسی به متهم و حضور به موقع وی، جلوگیری از فرار یا مخفی شدن او و تضمین حقوق بزه دیده برای جبران ضرر و زیان وی، بازپرس پس از تفهیم اتهام و تحقیق لازم، در صورت وجود دلایل کافی، یکی از قرارهای تأمین زیر را صادر می‌کند

 

در چه مواردی قرار کفالت صادر می شود؟

در مواردی که چنین قراری صادر می‌شود مفهوم آن این است که شخصی که صلاحیت قانونی آن برای مقام قضایی احراز شده است در مقابل مقام قضایی تعهد می‌نماید فرد متهم را در مواقع لزوم نزد مرجع قضایی حاضر نماید و در غیر این‌صورت مبلغی که به عنوان وجه‌الکفاله تعیین شده است از فرد تعهد‌کننده اخذ می‌گردد.

در اصطلاح حقوقی به فردی که چنین تعهدی را بر عهده خود می‌گیرد «کفیل» گفته می‌شود.

 

ضمانت اجرای عدم حضور متهم در محاکم

چنانچه در هنگام احضار متهم کفیل او را حاضر ننمود علاوه بر اینکه وجه الکفاله از کفیل دریافت می شود، همچنان متهم تحت تعقیب است .

البته همانطور که در فوق بیان نمودیم در این خصوص قانون مدنی در ماده ۷۳۴ قانون مدنی در تعریف عقد کفالت چنین تصریح نموده است: «کفالت عقدی است که به موجب آن احد طرفین در مقابل طرف دیگر، احضار شخص ثالثی را تعهد می‌کند.

میزان مبلغ وجه الکفاله

مبلغ کفالت یا همان وجه‌الکفاله بر اساس میزان قانونی مجازات اتهام مطرح شده، خسارت و ضرور زیان وارد شده به شاکی و همچنین سابقه متهم و وضعیت خانوادگی و اجتماعی متهم تعیین می شود.

البته باید توجه داشت که مقام قضایی نمی‌تواند مبلغ وجه‌الکفاله را از خسارت‌هایی که به شاکی وارد شده است کمتر تعیین نماید. همچنین متهم باید بداند چنانچه نتواند فردی که کفالت او را بپذیرد معرفی نماید مقام قضایی به سراغ نوع بعدی قرار می‌رود که قرار وثیقه می‌باشد.

در صورت عجز یا امتناع او از ارائه وثیقه، در آخرین مرحله مقام قضایی ناچار است از قرار بازداشت استفاده کنند.

و کفیل باید بدواً، دارای اهلیت قانونی باشد، پس کفالت اشخاص غیررشید، صغار و مجانین مورد قبول واقع نخواهد بود.

ماده 221 قانون آیین دادرسی کیفری بیان می دارد:

کفالت شخصی پذیرفته می‌شود که ملائت او به تشخیص بازپرس برای پرداخت وجه الکفاله محل تردید نباشد. چنانچه بازپرس ملائت کفیل را احراز نکند، مراتب را فوری به نظر دادستان میرساند. دادستان موظف است در همان روز، رسیدگی و در این باره اظهارنظر کند. تشخیص دادستان برای بازپرس الزامی است. درصورت تأیید نظر بازپرس توسط دادستان مراتب در پرونده درج می‌شود.

 

انواع قرار های تامین کیفری:

مطابق ماده 217 قانون آیین دادرسی کیفری انواع قرارهای تامین به شرح ذیل است

الف – التزام به حضور با قول شرف
ب – التزام به حضور با تعیین وجه التزام
پ – التزام به عدم خروج از حوزه قضائی با قول شرف
ت – التزام به عدم خروج از حوزه قضائی با تعیین وجه التزام
ث- التزام به معرفی نوبه‏ای خود بهصورت هفتگی یا ماهانه به مرجع قضائی یا انتظامی با تعیین وجه التزام
ج – التزام مستخدمان رسمی کشوری یا نیروهای مسلح به حضور با تعیین وجه‌التزام، با موافقت متهم و پس از أخذ تعهد پرداخت از محل حقوق آنان از سوی سازمان مربوط
چ- التزام به عدم خروج از منزل یا محل اقامت تعیین شده با موافقت متهم با تعیین وجهالتزام از طریق نظارت با تجهیزات الکترونیکی یا بدون نظارت با این تجهیزات
ح – أخذ کفیل با تعیین وجه‌الکفاله
خ – أخذ وثیقه اعم از وجه نقد، ضمانت‏نامه بانکی، مال منقول یا غیرمنقول
د – بازداشت موقت با رعایت شرایط مقرر قانونی

 

برای دسترسی به قانون آیین دادرسی کیفری با آخرین اصلاحات کلیک کنید

 

 

در صورت نیاز به وکیل متخصص در رابطه با پرونده خود می توانید با بهترین وکیل دادگستری تماس بگیرید.

موسسه حقوقی صلح آفرین پارس متشکل از مجرب ترین وکلا حال حاضر کشور و اساتید مطرح دانشگاههای کشور در کنار شما می باشند.

تلفن تماس: 02166408517