یکی از مهمترین موضوعات پرونده های حقوقی که از زمان های گذشته تاکنون مورد بحث و بررسی بوده است، مبحثی به نام گرفتن دیه و وکیل دیه می باشد شاید هنگامی که بحث از دیه می شود، بسیاری از افراد با خود فکر کنند که دیه مسئله ای است که تنها در پرونده های قتل مطرح می گردد و همان خون بها است؛ اما حقیقت است که دیه یکی از گسترده ترین مباحثی می باشد که دارای ابعاد قانونی گسترده ای می باشد.
به بیانی بهتر باید گفت که هرگونه آسیب و جراحتی که از جانب فردی دیگر به کسی وارد شود، قابلیت پیگیری و اخذ دیه دارد. وکیل دیه با توجه به مهارت و تسلطی که بر مفاد قانون مجازات دارد می تواند بهتر از هز شخص دیگری شما را در این زمینه راهنمایی کند . وکلای با تجربه ی موسسه ی حقوقی صلح آفرین پارس شما را در این زمینه راهنمایی میکنند و در تسریع روند دادرسی شما را یاری میکنند
تعریف دیه
وکیل دیه بیان می کند : منظور از دیه مال یا وجهی است که اشخاص باید در قبال کشتن یا صدمه زدن به کسی به خود فرد آسیب دیده یا خانواده وی بپردازند.
وکیل خوب دیه با استناد از ماده ی 448 بیان می کند که:
دیه مقدار مال معینی است و در شرع مقدس به سبب جنایت غیر عمدی بر نفس، عضو یا منفعت یا جنایات عمدی در مواردی که به هر جهت قصاص ندارد مقرر شده است که به شکل مقدر و غیر مقدر تعیین شده است .
به عبارتی دیه تحت عنوان خون بها تعریف شده است و در صورتی از سوی دادگاه انتخاب می شود که یا جرم فرد به صورت غیر عمدی اتفاق افتاده باشد و یا حتی اگر به صورت عمدی نیز اتفاق افتاده است، زمانی که اولیای دم یا همان افرادی که دیه را به ارث می برند درخواست دیه کرده باشند. در این صورت مجرم و خانواده وی موظف به پرداخت دیه می باشد.میزان دیه مطابق با عرف و شرایط روز سنجیده میشود
تفاوت دیه و ارش
وکیل دیه بر اساس نص قانون بیان می کند که :دیه مقدر است یعنی در فقه نوع صدمه و میزان دیه آن مشخص شد است. بعنوان مثال دیه قطع دست که میزان آن نصف دیه کامل است. اما ارش، دیه غیر مقدر است که میزان آن در شرع تعیین نشده است و دادگاه با لحاظ نوع و کیفیت جنایت و تأثیر آن بر سلامت مجنیٌ علیه و میزان خسارت وارده با در نظر گرفتن دیه مقدر و با جلب نظر کارشناس میزان آن را تعیین می کند. مقررات دیه مقدر در مورد ارش نیز جریان دارد مگر اینکه در این قانون ترتیب دیگری مقرر شود.
مهلت پرداخت دیه:
وکیل دیه بیان می کند :مهلت پرداخت دیه، از زمان وقوع جنایت به ترتیب زیر است مگر اینکه به نحو دیگری تراضی شده باشد:
در عمد موجب دیه، ظرف یک سال قمری
در شبه عمد، ظرف دو سال قمری
در خطای محض، ظرف سه سال قمری
وکیل دیه می گوید که هرگاه پرداخت کننده در بین مهلت های مقرر نسبت به پرداخت تمام یا قسمتی از دیه اقدام نماید، محکوم له مکلف به قبول آن است.
مسئول پرداخت دیه
مهم ترین مسئله ای که معمولا باید در روند دادرسی پرونده های مختلف مورد بحث و بررسی قرار می گیرد آن است که مسئول پرداخت دیه کیست؟ که در این مورد باید باید در کنار این مبحث توضیح کوتاهی از عاقله مطرح شود تا شما عزیزان راحتتر بتوانید مباحث حقوقی را درک کنین و آشنا شوید ؟
وکیل دیه می گوید:
دیه تحت عنوان خون بها تعریف شده است و در صورتی از سوی دادگاه انتخاب می شود که یا جرم فرد به صورت غیر عمدی اتفاق افتاده باشد و یا حتی اگر به صورت عمدی نیز اتفاق افتاده است، اولیای دم یا همان افرادی که دیه را به ارث می برند درخواست دیه کرده باشند. در این صورت مجرم و خانواده وی موظف به پرداخت دیه می باشد. در صورتی که قاتل از ورثه مقتول باشد چنانچه قتل عمدی باشد از اموال و دیه مقتول و در صورتی که خطای محض یا شبه عمدی باشد از دیه وی ارث نمیبرد. در موارد فقدان وارث دیگر، مقام رهبری وارث است. میزان دیه مطابق با عرف و شرایط روز سنجیده می شود.
وکیل دیه می گوید که عاقله عبارت از پدر، پسر و بستگان ذکور نسبی پدری و مادری یا پدری به ترتیب طبقات ارث است. همه کسانی که در زمان فوت میتوانند ارث ببرند به صورت مساوی مکلف به پرداخت دیه می باشند. عاقله در صورتی مسؤول است که علاوه بر داشتن نسب مشروع، عاقل، بالغ و در مواعد پرداخت اقساط دیه، تمکن مالی داشته باشد.
مسئول پرداخت دیه در موارد مختلف قانونی متفاوت می باشد:
دیه جنایت عمدی و شبه عمدی بر عهده خود مرتکب است.
در جنایت خطای محض در صورتی که جنایت با بینه یا قسامه یا علم قاضی ثابت شود، پرداخت دیه برعهده عاقله است و اگر با اقرار مرتکب یا نکول او از سوگند یا قسامه ثابت شد برعهده خود او است.
هرگاه پس از اقرار مرتکب به جنایت خطایی، عاقله اظهارات او را تصدیق نماید، عاقله مسئول پرداخت دیه است.
در موارد ثبوت اصل جنایت با شهادت، علم قاضی یا قسامه، اگر مرتکب مدعی خطایی بودن آن گردد و عاقله خطاء بودن جنایت را انکار نماید، قول عاقله با سوگند پذیرفته می شود و دیه بر عهده مرتکب است و چنانچه عاقله از اتیان قسم نکول کند با قسم مدعی، عاقله مکلف به پرداخت دیه است.
در صورتی که برخی از افراد عاقله سوگند یاد نمایند از پرداخت دیه معاف می شوند و سهم آنها به وسیله مرتکب پرداخت می گردد.
عاقله، مکلف به پرداخت دیه جنایت هایی که شخص بر خود وارد می سازد نیست. عاقله، تنها مکلف به پرداخت دیه خطای محض است، لیکن ضامن اتلاف مالی که به طور خطایی تلف شده است نمی باشد. عاقله، مکلف به پرداخت دیه جنایت های کمتر از موضحه نیست، هرچند مرتکب، نابالغ یا مجنون باشد.
هرگاه در اثر یک یا چند ضربه خطایی، صدمات متعددی بر یک یا چند عضو وارد آید، ملاک رسیدن به دیه موضحه، دیه هر آسیب به طور جداگانه است و برای ضمان عاقله، رسیدن دیه مجموع آنها به دیه موضحه کافی نیست.
در صورتی که مرتکب، دارای عاقله نباشد، یا عاقله او به دلیل عدم تمکن مالی نتواند دیه را در مهلت مقرر بپردازد، دیه توسط مرتکب و در صورت عدم تمکن از بیت المال پرداخت می شود. در این مورد فرقی میان دیه نفس و غیر آن نیست.
هرگاه فرد ایرانی از اقلیت های دینی شناخته شده در قانون اساسی که در ایران زندگی می کند، مرتکب جنایت خطای محض گردد، شخصاً عهده دار پرداخت دیه است لکن در صورتی که توان پرداخت دیه را نداشته باشد، به او مهلت مناسب داده می شود و اگر با مهلت مناسب نیز قادر به پرداخت نباشد، معادل دیه توسط دولت پرداخت می شود.
در مواردی که اصل جنایت ثابت شود لکن نوع آن اثبات نشود دیه ثابت و پرداخت آن برعهده مرتکب است.
بر اساس قانون دیه حق شخص مجنی علیه یا ورثه وی می باشد و احکام و آثار مسئولیت مدنی یا ضمان را دارا میباشد. با توجه به مواد قانونی ورثه مقتول به جز بستگان مادری به نسبت سهم الارث از دیه مقتول ارث می برند
مجازات های مشمول دیه
وکیل دیه در صورتی میتواند از دادگاه مورد نظر تقاضای جایگزینی مجازات مجرم مربوطه از طریق دیه را کند که شخص مرتکب جرم های زیر شده باشد:
– قتل شبه عمد: یعنی فرد مورد نظر در هنگام انجام آن قصد کشتن و به قتل رساندن طرف مقابل را نداشته است ولی منجر به کشته شدن فرد شده است. در قانون از آن تحت عنوان قتل شبه عمد یاد می کنند و مشمول دیه می شود.
– فوت در جرائم رانندگی: تمامی حوادثی که از طریق جرائم رانندگی به وجود آمده است و به طریقی یا منجر به فوت شخص تصادفی شده است و یا منجر به آسیب رساندن به بخشی از بدن وی شده است که در این صورت مطابق قوانین وضع شده میزان دیه تعیین می گردد.
مراجع صالح برای رسیدگی به پرونده های دیه
وکیل دیه می گوید: هنگام شکایت و درخواست دیه کمک گرفتن از وکیل دیه می تواند موجب سهولت امر و سرعت رسیدگی به درخواست شود. معمولاً رسیدگی به پرونده های دیه در دادسرا یا همان دادگاه کیفری صورت می گیرد. در دادگاه کیفری نیازی به ارائه ی دادخواست و پرداخت هزینه به صورت جداگانه نیست؛ ولی اگر فردی به دلیل عدم آگاهی کافی و عدم مشاوره و کمک گرفتن از وکیل دیه در دادگاه حقوقی درخواست دیه نماید، موظف به تنظیم دادخواست و پرداخت هزینه به صورت جداگانه برای رسیدگی به پرونده خواهد شد. موسسه ی حقوقی صلح آفرین پارس با حضور وکلای با تجربه و پایه ی یک دادگستری شما را در این مسیر یاری و راهنمایی می کند.