جرم شرکت در منازعه یا نزاع دسته جمعی

 

یکی از اشکال شرکت در جرم ، جرم منازعه می باشد که متاسفانه در کشور ما پدیده شایع ای می باشد که معمولا بین افراد اتفاق می افتد ، شرکت در جرم منازعه علل متعددی دارد از جمله ضعف اقتصادی،  فرهنگی یا اجتماعی که سبب می شود افراد جامعه اقدام به شرکت در منازعه یا درگیری با یکدیگر نمایند.

 

معنی کلمه منازعه چیست؟

منازعه به معنی زد و خورد است که این واژه بر لزوم متقابل و طرفینی بودن نزاع دلالت دارد. بنابراین اگر گروهی از یک طرف به گروهی از طرف مقابل حمله کرده و آنها را مورد ضرب و شتم قرار دهند و گروه اخیر کاملا منفعل عمل کنند و هیچ اقدامی صورت ندهند، یا این که صرفا از خود دفاع نمایند مورد مذکور از مصادیق و عناوین جرم منازعه نخواهد بود .

 

و محاکم برای رسیدگی به این جرم باید به اتهام هر دو طرف رسیدگی نمایند و نمی توانند به اتهام یکی از طرفین رسیدگی کنند ولی به اتهام شخص دیگر در جرم منازعه رسیدگی ننمایند.

 

درماده 615 قانون مجازات اسلامی بخش تعزیرات مصوب 1375 مجازات شرکت در منازعه را برای همه شرکت کنندگان حتی در مواردی که قاتل یا ضارب شناسایی شوند علاوه بر قصاص و دیه پیش بینی کرده است و متهم به جرم شرکت در منازعه را محکوم به مجازات های مطروحه در ماده 615 می نماید.

 

ماده 615 قانون مجازات اسلامی بخش تعزیرات مصوب 1375 در رابطه با جرم شرکت در منازعه مقرر می دارد: ((هرگاه عده ای با یکدیگر منازعه نمایند هریک از شرکت کنندگان در نزاع حسب مورد به مجازات زیر محکوم می شوند: 1-در صورتی که نزاع منتهی به قتل شود به حبس از یک تا سه سال . 2-درصورتی که منتهی به نقض عضو شود، به حبس از شش ماه تا سه سال . 3-در صورتی که منتهی به ضرب و جرح شود حبس از سه ماه تا یک سال))

 

برای اینکه جرم منازعه رخ دهد لازم است شرایط و اوضاع احوالی رعایت شود تا این جرم محقق شود این جرم علاوه بر طرفینی یعنی 2 طرفه بودن نزاع که یکی از ارکان مهم آن می باشد. در این جرم لازم است عده ای با هم به منازعه بپردازند این موضوع در ماده 615 قانون فوق اشاره شده است و از کلمه عده ای استفاده شده است که نشان از این دارد که این جرم منازعه از سوی عده ای و یا چند نفر باید رخ دهد .

 

اما ممکن است سوال شود برای شرکت در منازعه وجود و شرکت چند نفر لازم است؟

اداره حقوقی قوه قضائیه در یکی از نظرات مشورتی خود اظهار می نماید برای شرکت در جرم منازعه لزوم شرکت حداقل 3 نفر در منازعه است .

 

شایان ذکر است برای ارتکاب بزه شرکت در منازعه این سه نفر باید به طور توامان در منازعه شرکت داشته باشند  و لازم است بیان شود هرگاه مثلا 2 نفر به درگیری و نزاع با یکدیگر پرداخته و هر یک در طول مدت درگیری جای خود را به اشخاص دیگری بدهند و اشخاص ثانی ادامه درگیری را بدهند شرط شرکت 3 نفر در بزه شرکت در منازعه رخ نداده است و جرم شرکت در منازعه رخ نداده است.

 

در برخی از پرونده های کیفری مشاهده شده است که مثلا عده ای از یک طرف با تعداد 5 نفر و عده ای یگر مثلا 4 نفر در صحنه جرم وجود داشته اند اما صرفا از هر گروه 1 نفر اقدام به درگیر شدن نموده است و طرفین دیگر صرفا اقدام به تماشا یا تشویق نمایند در این مورد نیز دیگر جرم شرکت در منازعه رخ نداده است چون حداقل شرکت کنندگان جرم شرکت در منازعه محقق نگردیده است.

 

در برخی دیگر از پرونده های کیفری مشاهده شده است که 3 نفر با یکدیگر درگیر هستند اما بعضا یکی از افراد حاضر در منازعه ممکن است صغیر یا مجنون باشد که در این حالت به علت اینکه اشخاص مجنون و صغیر فاقد مسئولیت کیفری هستند در این حالت به دلیل عدم رسیدن تعداد افراد حاضر در بزه منازعه به 3 نفر جرم منازعه رخ نداده است. همچنین در جرم منازعه یا همان شرکت در منازعه لزوما با فعل مثبت می باشد ولی لازم نیست که حتما طرفین بزه منازعه با بدن خود مثل دست و پا در جرم منازعه مشارکت داشته باشند مثلا اگر 3 نفر یا بیشتر در 2 سوی خیابان به سمت همدیگر سنگ یا تیر یا به وسیله چوب با یکدیگر حمله کنند و درگیر شوند در این حالت نیز بزه شرکت در منازعه رخ داده است.

 

برای اینکه جرم منازعه یا نزاع دسته جمعی اتفاق بیافتد لازم است نتایجی مثل قتل ، نقص عضو یا ضرب و جرح اتفاق بیافتد. در غیر اینصورت می توان گفت که نزاع دست جمعی رخ نداده است.

 

در نزاع دسته جمعی لازم است شرکت کنندگان در نزاع دسته جمعی با عمد به ارتکاب این جرم دست بزنند مثلا هرگاه یک نفر به قصد خاتمه دادن به نزاع دسته جمعی وارد صحنه شده باشد وی را نمی توان محکوم به شرکت در نزاع دسته جمعی داست.

 

اما ممکن است در پرونده ای 2 نفر در حال نزاع با یکدگر باشند اما شخص ثالثی با انگیزه کمک به فرد ضعیف تر وارد صحنه شده و با شخص قوی تر درگیر شده باشد در این حالت نیز می توان بزه نزاع دسته جمعی یا شرکت در منازعه را احراز دانست با این تفاوت که برای شخصی که با این انگیزه که فرد ضعیف تر را یاری کند می توان از جهات مخففه یا تخفیف دهند مجازات دانست.

لازم به ذکر است اعمال مجازات های مذکور در ماده 615 قانون تعزیرات صرف نظر از اینکه ضارب یا قاتل مشخص باشد یا خیر نسبت به همه افراد شرکت کننده در نزاع دسته جمعی اعمال خواهد شد.

 

 

امیدواریم مطالبی که خدمت شما بازدیدکنندگان محترم ارائه شد مفید واقع شده باشد.
در صورت نیاز به وکیل متخصص در رابطه با پرونده خود می توانید با بهترین وکیل دادگستری تماس بگیرید.

موسسه حقوقی صلح آفرین پارس متشکل از مجرب ترین وکلا حال حاضر کشور و اساتید مطرح دانشگاه
های کشور در کنار شما می باشند.
تلفن تماس: 02166408517          09129366739