ماهیت مجازات پرداخت جزای نقدی چیست؟
منتشر شده توسط :
دسته بندی :
تاریخ انتشار :
قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 مجازات های قابل اعمال برای اشخاص را به چند دسته تقسیم نموده است از جمله مجازات های (حدود ، قصاص ، دیات ، و تعزیرات) در این مقاله سعی در بررسی مجازات پرداخت جزای نقدی هستیم که این مجازات پرداخت جزای نقدی به عنوان یکی از مجازات های زیر مجموعه مجازات تعزیری قرار دارد که در ذیل به آن بیشتر می پردازیم.
تعریف جزاي نقدي:
جزاي نقدي در زمره مجازات هاي تعزيري اصلي و يا تتميمي است و عبارت است از الزام محكوم عليه به پرداخت مبلغي وجه نقد به نفع دولت به استناد حكم محكوميت متهم.
این مشاوره کیفری ادامه می دهد : امروزه بیشتر افراد جامعه بر این باور هستند که جزای نقدی به عنوان غرامتی به آنان پرداخت می شود که متاسفانه این باور کاملا غلط می باشد به طور مثال بسیاری از موکلین سوال می نمایند که در بزه فحاشی جزای نقدی به آنان پرداخت می شود یا خیر؟ که باید پاسخ دهیم که خیر جزای نقدی به حساب دولت واریز می گردد.
همانطور كه ملاحظه ميشود مجازات پرداخت جزاي نقدي از سوي متهم به نفع دولت انجام ميگيرد.
تاثیر فوت محکوم علیه بر مجازات جزای نقدی و ایا جزای نقدی به شاکی تعلق میگیرد؟
جزاي نقدي برخلاف ديه ،دين نيست كه بر ذمه محكوم عليه مستقر شود و بتوان پس از فوت متهم از تركه ي او استيفا يا مطالبه نمود.
این بدین معنی می باشد که فردی که محکوم به پرداخت جزای نقدی می باشد با فوت وی جزای نقدی نیز ملغی می گردد و دولت نمی تواند از اموال و ماترک متوفی مبلغ جزای نقدی را وصول نماید.
جزاي نقدي قابل مصالحه نيست و وراث يا مجني عليه نمي توانند در قبال پرداخت يا عدم پرداخت آن با متهم يا محكوم عليه مصالحه نمايند ، و جزاي نقدي به مجني عليه يا وراث او تعلق نمي گيرد.
آیا جزای نقدی به شاکی تعلق میگیرد؟
آیا جزای نقدی به شاکی تعلق میگیرد؟ این یکی از سوالات متداول در دعاوی کیفری است که در بسیاری از پرونده‌ها ابهاماتی را به وجود می‌آورد. در نظر داشته باشید که جزای نقدی معمولاً به شاکی تعلق نمی‌گیرد. این جریمه به عنوان یک مجازات از سوی دادگاه برای فرد متهم در نظر گرفته میشود و به خزانه دولت واریز میشود، نه به شخص شاکی.
اما در برخی از موارد خاص ممکن است شاکی از طریق روش‌های قانونی درخواست جبران خسارت‌های مالی خود را از دادگاه داشته باشد. تفاوت میان جبران خسارت و جزای نقدی می‌تواند برای افراد غیرمتخصص بسیار مبهم باشد. وکیل متخصص می‌تواند شما را در این مسیر هدایت کند و مطمئن شود که حقوق شما در پرونده حفظ خواهد شد.
مبلغ جریمه به جیب چه کسی می‌رود؟
یکی دیگر از سوالات اساسی این است که مبلغ جزای نقدی که توسط دادگاه تعیین میشود، به جیب چه کسی می‌رود؟ جریمه‌های نقدی به طور کلی به دولت تعلق دارند و به صندوق‌های دولتی واریز می‌شوند. این وجه به طور مستقیم به شاکی پرونده پرداخت نمی‌شود، مگر در موارد خاص که جزای نقدی به نوعی با جبران خسارت شاکی مرتبط باشد.
اما در بسیاری از پرونده‌ها این تصور اشتباه وجود دارد که شاکی می‌تواند جزای نقدی را دریافت کند. این موضوع می‌تواند در روند پرونده شما پیچیدگی‌هایی ایجاد کند که نیاز به راهنمایی دقیق دارد. برای پیگیری دقیق پرونده و اطمینان از دریافت حقوق خود، توصیه میشود که از یک وکیل متخصص در دعاوی کیفری بهره ببرید.
آیا جزای نقدی همان جبران خسارت است؟
از سوي ديگر نبايد جزاي نقدي (غرامت) را با جبران خسارت اشتباه گرفت ، و جزاي نقدي با جبران خسارت كاملا متفاوت مي باشد.
زیرا جبران خسارت به شخص محکوم له پرداخت می گردد اما جزای نقدی به دولت پرداخت می گردد.
تفاوت های جبران خسارت با جزای نقدی:
در تفاوت ميان جبران خسارت و مجازات به پرداخت جزاي نقدي (غرامت) مي توان اين موارد را بيان نمود:
١) خسارت از طرف شاكي خصوصي (مدعي خصوصي) مطالبه مي شود و بايد از طرف متهم يا محكوم عليه به شاكي خصوصي (يعني فردي كه جبران خسارت را مطالبه كرده است پرداخت شود) اما جزاي نقدي يا غرامت را دادستان مطالبه مي شود و اين مبلغ به نفع دولت پرداخت مي گردد.
٢) پرداخت جزاي نقدي يا غرامت شخصي است بنابراين هرگاه مجرم قبل از پرداخت آن فوت كند از وراث وي قابل مطالبه نمي شود اما خسارت از وراث قابل مطالبه مي باشد.
٣) پرداخت خسارت بر طبق اصول كلي مطالبه مي شود به اين معني كه هرگاه كسي موجب ضرر و زيان شخص ديگري شود بر طبق اصول كلي حقوق مدني بايد جبران خسارت نمايد اما مطالبه جزاي نقدي محتاج متن خاص قانوني و يا وضع قانوني است و در متن قانون بايد لزوما پرداخت جزاي نقدي به نفع دولت مقرر گرديده باشد.
انواع جزاي نقدي:
جزای نقدی دارای انواعی می باشد ، که می توان به جزای نقدی ثابت و جزای نقدی نسبی تقسیم بندی نمود که در ادامه این مقاله به تعریف هرکدام از جزای نقدی ثابت و جزای نقدی نسبی می پردازیم
تعریف جزاي نقدي ثابت:
چنانچه قانونگذار ميزان و يا مبلغ جزاي نقدي را در مقابل وقوع يك جرم به مقدار و ميزان ثابت و يا با حداقل و حداكثر مشخص تعيين نمايد، جزاي نقدي ثابت مي باشد.
تعریف جزاي نقدي نسبي:
جزاي نقدي وقتي نسبي است كه ميزان مبلغ آن براساس و مبناي خاص محاسبه و مشخص مي گردد.
مثل پرداخت جريمه اي معادل ٢ برابر قيمت اموال موضوع قاچاق كالا .
جزای نقدی در دعاوی کیفری
جزای نقدی یکی از مجازات‌های رایج در دعاوی کیفری است. اما آیا این جریمه در همه دعاوی کیفری یکسان است؟ جزای نقدی در هر پرونده کیفری می‌تواند متناسب با نوع جرم، شدت آن، و شرایط متهم تغییر کند. در برخی از جرایم، مانند سرقت یا کلاهبرداری، ممکن است جزای نقدی به عنوان یکی از مجازات‌های تکمیلی به متهم تحمیل شود. در برخی دیگر، حتی ممکن است جزای نقدی به عنوان تنها مجازات صادر گردد.
در بسیاری از پرونده‌ها، جریمه نقدی به همراه مجازات‌های دیگر، مانند حبس یا شلاق، تعیین میشود. اما نحوه اعمال این مجازات‌ها، به نوع جرم، میزان ضرر و زیان شاکی و عوامل دیگر بستگی دارد. برای همین، درک دقیق فرآیند قانونی و حقوقی که برای شما در جریان است، به شدت حیاتی است.
آيا امكان تقسيط يا قسط بندي كردن جزاي نقدي وجود دارد؟
بسیاری از افراد سوال می کنند که در صورت محکوم شدن به مجازات پرداخت جزای نقدی آیا می توانند جزای نقدی را تقسیط نمایند ؟
در پاسخ به این سوال باید بیان کنیم که بله امكان تقسيط يا قسطي كردن مبلغ جزاي نقدي وجود دارد بر اساس ماده ٥٢٩ قانون آيين دادرسي كيفري كه مقرر مي دارد:
هركس به موجب حكم قطعي دادگاه به پرداخت جزاي نقدي محكوم گردد و آن را نپردازد اموال وي به وسيله مرجع اجراي حكم شناسايي ،توقيف وبا رعايت مقررات راجع به مستثنيات دين از محل فروش آن ها نسبت به اجراي حكم اقدام مي شود.
در صورت فقدان مال يا عدم شناسايي آن، مرجع اجراي حكم مي تواند با توقيف بخشي از حقوق طبق قانون اجراي احكام مدني و يا تمام يا بخشي از ساير درآمدهاي محكوم عليه براي وصول جزاي نقدي اقدام مقتضي به عمل آورد.
در صورت تقاضاي تقسيط جزای نقدی از جانب محكوم عليه و احراز قدرت وي به پرداخت اقساط ،دادگاه نخستين كه راي زير نظر آن اجرا مي شود با اخذ تضمين مناسب امر به تقسيط نمايد.
همانطور كه بيان شد براي قسطي شدن جزاي نقدي لازم است محكوم عليه حتما تضمين يا ضمانت معتبر به دادگاه ارائه دهد.
دادگاه صالح براي اقساطي كردن جزاي نقدي كدام است؟
یکی از موضوعات مهم در تقسیط جزای نقدی دانستن اینکه کدام دادگاه صالح به رسیدگی به اقساطی کردن جزای نقدی می باشد که باید بیان نماییم که دادگاه صالح براي صدور راي به تقسيط جزاي نقدي دادگاه نخستين كه راي زير نظر آن اجرا مي شود مي باشد.
اما موضوع مهمی که باید به آن توجه نماییم این است که در وصول جزای نقدی باید مقررات مربوط به مستثنیات دین رعایت گردد یا خیر؟
رعايت مستثنيات دين براي وصول جزاي نقدي از سوي اجراي احكام كيفري بايد رعايت شود.
مستثنيات دين شامل چه اموالي مي شود؟
براساس ماده 24 قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی مستثنیات دین شامل موارد ذیل می شود:
ماده ۲۴ـ مستثنیات دین صرفاً شامل موارد زیر است:
الف ـ منزل مسکونی که عرفاً در شأن محکومٌ‌علیه در حالت اعسار او باشد.
ب ـ اثاثیه مورد نیاز زندگی که برای رفع حوائج ضروری محکومٌ‌علیه و افراد تحت تکفل وی لازم است.
ج ـ آذوقه موجود به قدر احتیاج محکومٌ‌علیه و افراد تحت تکفل وی برای مدتی که عرفاً آذوقه ذخیره میشود.
د ـ کتب و ابزار علمی و تحقیقاتی برای اهل علم و تحقیق متناسب با شأن آنها
هـ ـ وسایل و ابزار کار کسبه، پیشه‌وران، کشاورزان و سایر اشخاص که برای امرار معاش ضروری آنها و افراد تحت تکفلشان لازم است.
وـ تلفن مورد نیاز مدیون
زـ مبلغی که در ضمن عقد اجاره به موجر پرداخت میشود، مشروط بر اینکه پرداخت اجاره‌بها بدون آن موجب عسر و حرج گردد و عین مستأجره مورد نیاز مدیون بوده و بالاتر از شأن او نباشد.
تبصره ۱ـ چنانچه منزل مسکونی محکومٌ‌علیه بیش از نیاز و شأن عرفی او در حالت اعسارش بوده و مال دیگری از وی در دسترس نباشد و مشارٌالیه حاضر به فروش منزل مسکونی خود تحت نظارت مرجع اجراءکننده رأی نباشد به تقاضای محکومٌ‌له به وسیله مرجع اجراءکننده حکم با رعایت تشریفات قانونی به فروش رفته و مازاد بر قیمت منزل مناسب عرفی، صرف تأدیه دیون محکومٌ‌علیه خواهد شد مگر اینکه استیفای محکومٌ‌به به طریق سهل‌تری مانند استیفاء از محل منافع بخش مازاد منزل مسکونی محکومٌ‌علیه یا انتقال سهم مشاعی از آن به شخص ثالث یا طلبکار امکان‌پذیر باشد که در این‌صورت محکومٌ‌به از طرق مذکور استیفاء خواهد شد.
تبصره ۲ـ چنانچه به حکم قانون مستثنیات دین تبدیل به عوض دیگری شده باشد، مانند اینکه مسکن به دلیل قرار گرفتن در طرحهای عمرانی تبدیل به وجه گردد، یا در اثر از بین رفتن، عوضی دریافت شده باشد، وصول محکومٌ‌به از آن امکان‌پذیر است مگر اینکه محرز شود مدیون قصد تهیه موضوع نخستین را دارد.
همانطور كه در ماده فوق مشخص شد اين اموال از سوي مرجع اجراي احكام كيفري كه حكم زير نظر آن اجرا مي شود قابل توقيف و بازداشت نمي باشد و نمي توان جزاي نقدي از محل آن وصول شود.
و محكوم عليه جزاي نقدي لازم است در صورت معسر بودن خود اقدام به اثبات اعسار خود براي پرداخت اقساطي محكوم عليه نمايد.
نكته مهم!
قسمت اجراي احكام كيفري براي توقيف حقوق محكوم عليه پرداخت جزاي نقدي يا غرامت آن ،تا چه ميزان حقوق محكوم عليه قابل توقيف است؟
همانطور كه در ماده ٥٢٩ قانون آيين دادرسي بيان شده است قسمت اجراي احكام كيفري مي تواند با رعايت قانون اجراي احكام مدني اقدام به توقيف حقوق محكوم عليه نمايد .
ميزاني كه قسمت اجراي احكام كيفري ميتواند از حقوق محكوم عليه توقيف نمايد بسته داشتن فرزند ١/٣ الي ١/٤ مي باشد.
ماده ۹۶ ـ از حقوق و مزایای کارکنان سازمانها و مؤسسات دولتی یا وابسته به دولت و شرکتهای دولتی و شهرداری‌ها و بانکها و شرکتها و بنگاههای خصوصی و نظائر آن در صورتی که داری زن یا فرزند باشند ربع و الا ثلث توقیف میشود.
تبصره ۱ ـ توقیف و کسر یک چهارم حقوق بازنشستگی یا وظیفه افراد موضوع این ماده جایز است مشروط بر این که دین مربوط به شخص بازنشسته یا وظیفه بگیر باشد.
تبصره ۲ ـ حقوق و مزایای نظامیانی که در جنگ هستند و مستمری مددجویان کمیته امداد امام خمینی (ره) و سازمان بهزیستی توقیف نمی‌شود. (اصلاحی ۱۲/۱۱/۱۳۹۴)
ملاحظات قانونی در خصوص جزای نقدی
قوانین مربوط به جزای نقدی در هر کشوری می‌تواند تغییر کند. در ایران، جزای نقدی به عنوان یکی از مجازات‌های قانونی در بسیاری از جرایم پیش‌بینی شده است. از جمله نکات مهم این است که مبلغ جزای نقدی باید طبق قوانین مشخص و منطبق با نوع جرم باشد. علاوه بر این، در بسیاری از موارد، دادگاه می‌تواند نحوه پرداخت جزای نقدی را برای متهم تعیین کند، مانند اقساطی بودن یا پرداخت فوری آن.
با توجه به پیچیدگی‌هایی که در این حوزه وجود دارد، توصیه میشود که برای پیگیری پرونده و جلوگیری از اشتباهات حقوقی، از یک وکیل متخصص استفاده کنید. وکیل متخصص می‌تواند به شما کمک کند تا مطمئن شوید که جزای نقدی به درستی محاسبه شده است و هیچ گونه اشتباهی در محاسبه مبلغ یا نحوه پرداخت آن وجود ندارد.
سخن پایانی:
در مواجهه با جزای نقدی و پرونده‌های کیفری، انتخاب یک وکیل متخصص و با تجربه می‌تواند تفاوت زیادی در نتیجه پرونده شما داشته باشد. وکیل شما می‌تواند با تحلیل دقیق پرونده، از حقوق شما دفاع کند و مطمئن شود که هیچ‌گونه تضییع حقی صورت نگیرد.
تیم وکلای صلح آفرین پارس با داشتن تیمی از وکلای با تجربه در امور کیفری و جزای نقدی، می‌تواند در هر مرحله از پرونده شما همراه باشد. اگر در حال حاضر درگیر پرونده‌ای هستید که به جزای نقدی یا هر نوع مجازات دیگر مربوط میشود، مشاوره با وکیل مالی کیفری می‌تواند به شما کمک کند تا بهترین راهکار قانونی را انتخاب کنید و از حقوق خود دفاع کنید.