تحلیل جرم نشر اکاذیب و ارکان تشکیل دهنده این جرم + دفاع در دادگاه

در بسیاری از شکایت ها و پرونده های کیفری موجود در دادسرا و دادگاه های کیفری عنوان جرم نشراکاذیب خیلی به چشم می خورد و افراد جامعه گاهی در مورد ارکان جرم نشراکاذیب و شرایط وقوع این جرم اطلاع دقیقی ندارند و همین موضوع سبب سرازیر شدن سیل پرونده به محاکم می شود لذا لازم است جرم نشراکاذیب و شرایط وقوع این جرم به صورت مشروح و دقیق توضیح داده شود تا افراد دچار اشتباه در طرح دعوای کیفری نشراکاذیب نشوند.

جرم نشراکاذیب یعنی چه

براساس ماده 698 قانون مجازات اسلامی (تعزیرات) مصوب 1375 که مقرر می دارد: ((هرکس به قصد اضرار به غیر یا تشویش اذهان عمومی یا مقامات رسمی به وسیله نامه یا شکواییه یا مراسلات یا عرایض یا گزارش یا توزیع هرگونه اوراق چاپی یا خطی با امضاء یا بدون امضاء اکاذیبی را اظهار نماید یا با همان مقاصد اعمالی را بر خلاف حقیقت راسا یا به عنوان نقل قول به شخص حقیقی یا حقوقی یا مقامات رسمی تصریحا یا تلویحا نسبت دهد، اعم از این که از طریق مزبور به نحوی از انحاء ضرر مادی یا معنوی به غیر وارد شود یا نه ، علاوه بر اعاده حیثیت در صورت امکان باید به حبس از دو ماه تا دو سال و یا شلاق تا 74 ضربه محکوم شود))

همانگونه که در ماده 698 آمده است قانون گذار به تعریف جرم نشراکاذیب و میزان مجازات این جرم پرداخته است که لازم است بیان شود در اصلاحات انجام شده مجازات جرم نشراکاذیب به جزای نقدی درجه 6 تغییر داده شده است و در حال حاضر جرم نشراکاذیب دارای مجازات جزای نقدی درجه 6 می باشد .

پس اشاعه اکاذیب یا جرم نشر اکاذیب با توجه به ماده 698 فوق الذکر باید حتما به وسیله نامه یا شکوائیه یا مراسله یا عریضه نویسی یا گزارش یا توزیع هرگونه اوراق چاپی یا خطی با امضاء یا بدون امضاء یا به صورت نقل قول به صورت صریح یا ضمنی از شخص حقیقی یا حقوقی یا مقامات رسمی صورت گیرد.

بسیاری از افراد سوال می کنند که در جرم نشراکاذیب به چه تعداد نشر کذب جرم نشراکاذیب رخ می دهد؟ و اینکه آیا اساسا تعداد مشخصی نیاز برای وقوع این جرم نشراکاذیب نیاز است؟ و اینکه آیا برای جرم نشراکاذیب پخش نامه یا نطق در مجامع تعداد مشخصی باید رعایت شود؟

برای جرم نشراکاذیب تعداد شایع کردن کذب لازم نیست متعدد باشد بلکه اگر حتی یک بار موضوع کذبی را به شخصی نسبت بدهیم جرم نشر اکاذیب رخ می دهد.

آیا جرم نشراکاذیب قابل گذشت است؟

جرایم کیفری به صورت کلی به جرایم قابل گذشت و غیرقابل گذشت تقسیم می شوند ولی لازم است در مورد جرم نشراکاذیب این موضوع نیز مشخص گردد که آیا جرم نشراکاذیب جرمی قابل گذشت است یا جرمی غیرقابل گذشت است لذا برای پاسخ به این پرسش باید به ماده 104 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 اشاره نمود

جرم نشراکاذیب براساس ماده 104 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 از جمله جرایم قابل گذشت می باشد و در صورت گذشت شاکی خصوصی در جرم نشراکاذیب  هیچ گونه مجازاتی فاعل جرم نشراکاذیب نخواهد داشت.

نشراکاذیب از طریق مطبوعات

هرگاه اخبار کذب از طریق روزنامه یا مجله منتشر گردد جرم ارتکابی دارای ویژگی مطبوعاتی بوده و باید به عنوان یک جرم مطبوعاتی و حضور هیئت منصفه مورد رسیدگی قرار گیرد و این جرم در دادگاه کیفری یک مرکز استان مورد رسیدگی قرار می گیرد.

مجازات نشراکاذیب از طریق فضای مجازی یا ارسال ایمیل

وکیل خوب جرم نشراکاذیب بیان می کند : امروزه با پیشرفت فضای مجازی و گستردگی ارتباطات اشخاص با یکدیگر گاهی رخ می دهد که اشخاص از طریق فضای مجازی اقدام به انتشار اکاذیبی نسبت به یکدیگر می نمایند لذا به دلیل وقوع جرم نشراکاذیب در فضای مجازی باید دید که آیا وقوع جرم نشرکاذیب در فضای مجازی توسط مقنن جرم انگاری شده است یا خیر؟

هرگاه شخص اخبار کذبی را از طریق مثلا وب سایت یا ایمیل یا تلگرام یا… به شخصی نسبت بدهد برساس ماده 746 قانون مجازات اسلامی بخش تعزیرات مصوب 1375 به جرم نشراکاذیب رسیدگی می شود.

جرم نشراکاذیب جرمی قابل گذشت است؟

اینکه جرم نشراکاذیب در فضای مجازی از جمله جرایم قابل گذشت است یا خیر بسیار مهم است زیرا در آثار وقوع جرم نشراکاذیب تاثیر بسیار دارد لذا باید بیان داشت که جرم نشراکاذیب از طریق فضای مجازی نیز از جمله جرایم قابل گذشت محسوب می شود.

ماده 746 تعزیرات در مورد نشراکاذیب از طریق فضای مجازی یا سامانه های رایانه ای اینگونه مقرر می دارد: ((هرکس به قصد اضرار به غیریا تشویش اذهان عمومی یا مقامات رسمی به وسیله سامانه رایانه ای یا مخابراتی اکاذیبی را منتشر نماید یا در دسترس دیگران قرار دهد یا با همان مقاصد اعمالی را برخلاف حقیقت راسا یا به عنوان نقل قول به شخص حقیقی یا حقوقی به طور صریح یا تلویحی نسبت دهد، اعم از اینکه از طریق یاد شده به نحوی از انحاء ضرر مادی یا معنوی به دیگری وارد شود یا نشود ، افزون بر اعاده حیثیت (در صورت امکان) به حبس از 91 روز تا 2 سال یا جزای نقدی از 5 میلیون ریال تا 40 میلیون ریال محکوم خواهد شد.))

چگونه می‌توان از اتهام نشر اکاذیب در دادگاه دفاع کرد؟

دفاع از اتهام نشر اکاذیب در دادگاه نیازمند استراتژی دقیق و مستندات محکم از سمت شما است. اولین گام در دفاع، اثبات صحت اطلاعات منتشرشده است. اگر فرد متهم قادر به ارائه شواهد مستند و مستدل برای صحت گفته‌های خود باشد، می‌تواند این موضوع را در دادگاه به‌عنوان دفاعی قانونی از سمت خود مطرح کند. در صورت عدم صحت اطلاعات، وکیل می‌تواند با استفاده از روش‌های دفاعی دیگر مانند اثبات عدم قصد و نیت سوء، یا نشان دادن بی‌اعتباری منابع مورد استفاده، به‌طور مؤثر از موکل دفاع کند.

همچنین، در برخی موارد ممکن است استفاده از آزادی بیان به‌عنوان دفاع قانونی مطرح شود، به‌ویژه اگر اتهام ناشی از بیان عقاید شخصی یا انتقاد مشروع باشد. در هر صورت، داشتن وکیل کیفری متخصص در این نوع دعاوی می‌تواند کمک شایانی به جمع‌آوری مستندات مناسب و ارائه دفاعی قوی در دادگاه کند.

سخن نهایی

جرم نشر اکاذیب یکی از جرایم رایج در سیستم حقوقی ایران است که از نظر قانونی برای افرادی که به‌طور عمدی یا غیرعمدی اطلاعات نادرست را منتشر می‌کنند، مجازات‌های سنگینی برای آن در نظر گرفته شده است. در دفاع از این جرم، وکیل جرائم علیه اشخاص باید نشان دهد که اتهام نشر اکاذیب فاقد شواهد کافی است یا اینکه انتشارات مورد نظر حقیقت داشته‌اند و در راستای منافع عمومی یا دفاع از حقوق فردی صورت گرفته‌اند.

دفاع می‌تواند شامل اثبات صحت اطلاعات، نقض عناصر قانونی جرم یا ارائه دلایل معتبر برای رد اتهام باشد. در نهایت، جرم نشر اکاذیب نه‌تنها موجب لطمه به اعتبار افراد و نهادها می‌شود، بلکه پیامدهای اجتماعی و حقوقی سنگینی نیز به دنبال دارد.

بنابراین، وکیل متخصص با توجه به قوانین دقیق و شواهد موجود، می‌تواند در دادرسی این پرونده‌ها نقش حیاتی در تأمین عدالت ایفا کند و از حقوق متهم و شاکی دفاع نماید. برای مشاوره حقوقی دقیق‌تر و پیگیری پرونده‌های نشر اکاذیب، می‌توانید به موسسه حقوقی صلح‌آفرین با تیم وکلای متخصص ما مراجعه کنید تا از مشاوره و دفاع حرفه‌ای بهره‌مند شوید.